ارائه روش تركيبي فرآيند تحليل سلسله مراتبي منطق فازي براي پتانسيليابي مس پورفيري در برگه ي 1:100000 اهر

استراتژي هاي اكتشافي براي يافتن ذخاير و منابع شناخته نشده به علت توسعه ي سيستم هاي سخت افزاري و همچنين پيشرفت هاي چشمگير در پردازش و محاسبات نرم افزاري به سرعت در حال ارتقا و بهبود مي باشد. هدف از اين پژوهش معرفي و به كارگيري روش تركيبي فرآيند تحليل سلسله مراتبي- منطق فازي به منظور شناسايي پتانسيل مس پورفيري در برگه ي 1:100000 اهر، واقع در استان آذربايجان شرقي مي باشد.داده هاي به كار برده شده در اين مطالعه بر اساس ارتباط آنها با معيارهاي اكتشافي مس پورفيري انتخاب شده اند. پنج معيار عمده كه به عنوان داده هاي ورودي به كار رفتند شامل مغناطيس هوابرد، ژئوشيميايي رسوبات آبراه هاي، ليتولوژي، ژئومورفولوژي و آلتراسيون.تعداد 620 نمونه ي ژئوشيميايي زير 80 مش، از رسوبات آبراه هاي برداشت شدند و به وسيله ي اسپكتروفوتومتري جذب اتمي مورد آزمايش قرار گرفتند. پس از نرمال سازي و حذف داده هاي خارج از رديف، داده ها به پنج دسته تقسيم شدند.در مناطق كاني سازي شده، محل گسل ها، خطوارگي ها و شكستگي ها مي تواند راهنماي مناسبي براي اكتشاف باشد، زيرا اين ساختارها محل عبور سيال هيدروترمال موثر در كانيسازي هستند. اين ساختارها با تفسير داده هاي دورسنجي سنجنده Aster و تفسير داده هاي مغناطيس هوابرد، شناسايي و برداشت شدند.آلتراسيون هاي آرژيليك، پروپيليتيك، فيليك و اكسيد آهن با استفاده از داده هاي سنجش از دور سنجنده Aster شناسايي و استخراج شدند و بدين ترتيب چهار نقشه پيشگوي آلتراسيون حاصل شد. با استفاده از روش مذكور داده ها با هم تلفيق شدند تا نقشه پيشگوي پتانسيل مس پورفيري منطقه اهر حاصل شود. اعتبارسنجي نتايج با استفاده از انديس هاي مس پورفيري ثبت شده در منطقه و با دو روش منحني هاي اعتبارسنجي و سطح زير منحني اعتبار سنجي، حاكي از صحت بالاي نتايج داشت.

كلمات كليدي:

فرآيند تحليل سلسله مراتبي، منطق فازي، مس پورفيري، اهر

ارائه الگويي به منظور آموزش مؤثر درس زبان انگليسي تخصصي رشته مهندسي معدن

فراگيري زبان انگليسي به عنوان زبان بين المللي علم، به ويژه براي فعالان رشته هاي مهندسي امري اجتناب ناپذير است؛ به همين دليل، تدوين اين درس در سرفصل آموزشي رشته هاي مهندسي مد نظر گرفته شده است. تجربه نشان داده است كه عليرغم ضرورت آشنايي با زبان انگليسي در سطح مناسب، دانشجويان تمايل چنداني به فراگيري اين درس با روش هاي متداول تدريس نشان نمي دهند؛ بنابراين، اصلاح شيوه هاي آموزش در جهت جلب رضايت دانشجويان به همراه تأثيرگذاري مطلوب ضروري مي نمايد. در اين نوشتار، الگويي آزموده شده جهت تدريس مؤثر زبان تخصصي به دانشجويان مهندسي معدن ارائه شده است. هدف اين الگو تقويت مهارت هاي دانشجويان در زمينه هاي درك مطلب، گسترش دامنه لغات تخصصي، بهبود توانايي شنيداري و دستور زبان بر پايه جزوه درسي كاربردي، پخش صوتي متون علمي به زبان اصلي و نمايش فيلم هاي مستند كوتاه و بلند تخصصي است. بهره گيري از اين روش در دو دوره تدريس باعث ارتقاء 3/7 درصدي درك مطلب، 43/6 درصدي دستور زبان، 1/8 درصدي دامنه لغات و در نهايت، 14/9 درصدي ميانگين نمره دانشجويان گرديد.

كلمات كليدي:

زبان تخصصي، ارتقاي آموزشي، مهندسي معدن، برنامه درسي

ارائه الگوي ساختار شكست كار جهت بهينه سازي پروژه هاي اكتشافي، با نگرشي ويژه بر اكتشاف عناصر پرتوزا

امروزه افزايش تقاضا براي تأمين انرژي هاي جايگزين سوخت هاي فسيلي نظير انرژي هسته اي با سوخت راديواكتيو، جستجو براي يافتن منابع آن را اجتنابناپذير ساخته است. كشور ايران با داشتن شرايط زمينشناسي منحصر به فرد، داراي مناطق با پتانسيل بالا براي اكتشاف اين منبع ارزشمند است. با توجه به شرايط زمينشناسي متفاوت تشكيل انديس هاي معدني، عناصر پرتوزا و موقعيت هر يك ميتوان فعاليت اكتشافي عناصر پرتوزا را نه يك عمليات دورهاي و مداوم، بلكه به عنوان يك پروژه تلقي نمود. براي كاهش ريسك سرمايه گذاري در اكثر پروژه هاي اكتشافي، فعاليت هاي آن به صورت مرحله اي انجام مي شود. از آنجا كه كميت و كيفيت هر فعاليت ميتواند متغير باشد، لذا زمان، هزينه و محصول هر پروژه اكتشافي متفاوت و منحصر بفرد خواهد بود. با توجه به پرهزينه و حجيم بودن پروژههاي اكتشافي، بايستي از الگوي مناسبي جهت شروع و تداوم فعاليت هاي اكتشافي بهره گرفت. به كارگيري روش هاي بهينه سازي مديريت پروژه توسط مجريان طرح هاي اكتشاف، باعث كاهش هزينه هاي اكتشافي، اجتناب از دوباره كاري، مردد بودن و اخذ تصميم هاي صحيح در مراحل مختلف اين پروژه ها خواهد گرديد. براي ارائه الگوي اكتشافي مناسب و رسم شبكه پروژه اكتشاف بايستي پروژه را تا حد امكان به فعاليت هاي كوچك تقسيم و ساختار شكست كار (WBS) آن را تهيه نمود. الگوي ساختار شكست كار (WBS) يكي از مهمترين فازهاي برنامه ريزي و كنترل پروژه مي باشد. در اين پژوهش، كنترل پروژه اكتشافي براساس تيپ رگه اي از نظر نوع انجام هر فعاليت در فازهاي چهارگانه اكتشاف(شناسايي، پيجويي، اكتشاف عمومي و اكتشاف تفضيلي) به كمك روش ساختار شكست كار (WBS) مورد بررسي قرار گرفته است.

كلمات كليدي:

بهينه سازي، فعاليت اكتشافي، فازبندي پروژه، ساختار شكست كار (WBS)، عناصر پرتوزا

نتايج موفقيت آميز به كارگيري مهندسي ارزش در سيستم نگهداري حوضچه استغراق سد كارون 3 روش هاي اجرا و مديريت پروژه در مهندسي سنگ

كشورهاي در حال رشد برا ي تحقق توسعه اقتصادي و اجتماعي خويش مجبورند برنامه هاي عمرانـ ي عظيمي همچون پروژه ها ي سد ساز ي را به اجرا در آورند، كه ا ين بار سنگ يني بر دوش منابع مـال ي و ساير منابع خواهد گذاشت، به هم ين علت بررس ي مجدد اقدامات احتمال ي به منظور كاستن هز ينـه هـا ي اجرايي و كاهش زمان ساخت ضرور ي م ي باشد . در اين چ ارچوب مطالعات كوتاه مدت مهندسي ارزش با تكيه بر ت يم چند رشته ا ي و پ يشنهادات خلاقانه م ي تواند در ا ين مـوارد راهگـشا باشـد . در مطالعـات مهندسي ارزش تلاش م ي شود هزينه هاي غير ضروري طرح، شناسايي شده و بـا تـشو يق خلاقيـت و هم افزايي كارشناسان در كارگاههاي مهندسي ارزش راه حل هاي خلاقانه براي حـداقل كـردن هزينـه هاي غير ضروري و ارتقاء كاركرد پروژه مورد ن ظـر ارايـه گـردد . در چـار چـوب مطالعـات مهندسـ ي ارزش پروژه بررسي مجدد سيستم نگهدار ي سنگ حوضچه استغراق سد كارون 3 با استفاده از ا يـ ده هاي مطرح شده تعداد انكرها ي ت يپ M ، K و A بـه ترتيـب از 7153 ، 320 ، 3925 بـه 4398 ، 120 ، 3467 عدد كاهش يافت و با توجه به شاخص ارزش محاسـبه شـده در حـدود 14 درصـد صـرفه جـو يي در هزينه كل احداث حوضچه آرامش به دست آمد .

كلمات كليدي:

مهندسي ارزش، سيستم نگهداري سنگ، حوضچه استغراق، مديريت پروژه

مقايسه ملاكهاي مختلف شكست برشي با استفاده از نتايج آزمايشات برش مستقيم بر روي سطوح ناهموار مصنوعي

بر اساس آزمايشات برش مستقيم بر روي سطوح صاف و ناهموار، مي توان نتيجه گيري كرد كه مكانيزم شكست و حركت روي سطوح صاف را مي توان با دقت بالايي توسط معيار شكست موهر - كولمب مدل نمود . ليكن بخاطر زبري و برجستگيهاي سطوح ناهموار، ارزيابي و پيش بيني مكانيزم خرابي و شكست اين نوع سطوح مشكل تر بوده و ميدان تنشي كه باعث شكست اين ناهمواريها مي شود، پيچيده تر مي باشد . مشكلات عملي در اندازه گيري و تفسير تاثير اين ناهمواريها، محققين را بسوي توسعه و تهيه مدلهاي فيزيكي و تحليلي براي واقعي تر كردن سطوح ناهموار راهنمايي كرده است . با مقايسه اي كه بر روي منحني هاي شكست با استفاده از معيارهاي مختلف شكست برشي انجام شده نتايج جالب توجهي به دست آمده است . اين مقاله به بررسي معيارهاي مختلف شكست برشي پرداخته و نتايج حاصل از آزمايش برش مستقيم بر روي نمونه هاي مصنوعي داراي سطوح ناهموار را با اين معيارها مقايسه نموده و ميزان انطباق آنها را با معيارهاي مختلف شكست برشي بررسي نموده است . از اين مقايسه ها نتيجه گرفته شده است كه در پروژه هاي مهندسي عمران كه سطح تنشهاي نرمال نسبتا پايين هستند، معيار تجربي پيشنهاد شده توسط Jaeger انطباق مناسب تري با نتايج حاصل از آزمايشهاي برش مستقيم بر روي نمونه هاي مصنوعي ناهموار تهيه شده در آزمايشگاه دارد .

كلمات كليدي:

برش مستقيم، سطوح ناهموار، معيارهاي شكست برشي

آناليز معكوس برداشت هاي مغناطيسي به منظور يافتن بي هنجاري هاي ژئومغناطيسي محدوده معدني شادان با استفاده از الگوريتم ژنتيك

روش هاي ژئوفيزيكي، نقش مهمي را در اكتشاف منابع زيرزميني به ويژه اكتشاف كاني هاي فلزي و غيرفلزي، مخازن هيدروكربوري، آب هاي زيرزميني و مطالعات زمين شناسي و مهندسي بر عهده دارند. در منطقه شادان پيش از مطالعات ژئوفيزيكي، مطالعات ژئوشيميايي انجام شده است. مطالعات ژئوشيميايي براي تعيين روش ژئوفيزيكي مناسب و همچنين انتخاب محدوده مورد مطالعه بسيار موثر است. با توجه به اين كه يكي از عناصر همراه مس، آهن مي باشد و همچنين رخنمون هاي آهن به صورت گوسان در منطقه مورد مطالعه مشاهده شده به همين دليل يكي از روش هاي ژئوفيزيكي مناسب در مطالعه انديس معدني مس شادان روش مغناطيس سنجي است. در بررسي آنومالي هاي ژئومغناطيسي، يافتن سطح روند آنومالي ناحيه اي داراي اهميت زيادي است، بطوري كه پس از تشخيص دادن آنومالي ناحيه اي، اين مقادير از آنومالي كل كسر مي شود كه نتيجه آن آنومالي محلي خواهد بود. به منظور شناسايي آنومالي ناحيه اي در مطالعات ژئومغناطيسي كه در اثر ميدان مغناطيسي زمين است، مي توان از روش هاي آناليز معكوس استفاده نمود. استفاده از روش هاي آناليز معكوس مبتني بر روش هاي بهينه سازي، روش مناسبي به منظور بررسي معكوس مدل هاي غيرخطي مي باشد الگوريتم ژنتيك يكي از الگوريتم هاي تكاملي هوش مصنوعي است كه از فرايند تكامل زيست شناختي طبيعي پيروي مي كند. روش پيشنهادي نتايج بسيار قابل توجهي را در شناسايي آنومالي هاي محلي ژئومغناطيسي و نقاط پيشنهادي براي عمليات حفاري نشان مي دهد. صحت نتايج بدست آمده توسط روش پيشنهادي، توسط نرمافزارهاي ديگر نيز مورد بررسي قرار گرفته است كه نشان دهنده ي عملكرد صحيح روش پيشنهادي مي باشد.

كلمات كليدي:

آناليز معكوس، آنومالي ژئومغناطيسي، الگوريتم ژنتيك

اثر جفت شدگي الكترومغناطيس بر پاسخ قطبش القائي فركانسي زمين نيم فضاي پلاريزه شونده

قطبش القائي طيفي (SIP) شاخه اي از روش هاي ژئوفيزيكي است كه به طور گسترده در پي جوئي هاي معدني و زيست محيطي مورد استفاده قرار مي گيرد. مدل كول-كول به طور معمول به عنوان يك مدل تجربي در برنامه هاي رايانه اي تكرارپذير براي وارون سازي داده هاي امپدانس مختلط در حوزه ي فركانس مورد استفاده قرار مي گيرد؛ از اين رو در تفسير و وارون سازي داده هاي قطبش القائي طيفي با مدل كول-كول چهار پارامتر مقاومت ويژه ي الكتريكي در جريان مستقيم (0ρ)، بارپذيري كول-كول (m)، ثابت فركانسي (c) و ثابت زماني (τ) بازيابي مي شود. در اين روش اندازه گيرهاي صحرائي بر روي يك گستره ي كامل فركانس (معمولا 1 ميلي هرتز تا چند كيلوهرتز) بدست مي آيد. به دليل اعمال جريان فركانسي به داخل زمين، اثرات القائي نيز بر روي طيفه اي پاسخ اهمي و قطبش زمين مشاهده مي شود (جفت شدگي الكترومغناطيس). در اين مطالعه با انتخاب آرايش الكترودي دوقطبي-دوقطبي به اثر جفت شدگي الكترومغناطيس بر پاسخ قطبش القائي طيفي يك زمين نيم فضاي پلاريزه شونده (با انتخاب پارامترهاي مدل كول-كول) پرداخته شده است.

كلمات كليدي:

اثر جفت شدگي الكترومغناطيس؛ قطبش القائي طيفي؛ پارامترهاي ذاتي مدل كول-كول

مطالعه ناهمساني مقاومت كششي سنگهاي دگرگوني ناحيه همدان ( كندلان،گردنه زاغه )

شناخت ويژگيهاي مكانيكي سنگها از اهميت بالايي برخوردار بـوده و نقـش بـسزايي در موفقيـت پروژه هاي عمراني داراست در اين پژوهش مطالعه ويژگيهاي مكانيكي سنگهاي دگرگـوني ناحيـه همدان كه عمدتا از گارنت شيست ، آندالوزيت شيست و استاروليت شيست تشكيل شده به منظور تعيين ناهمساني مقاومتي كششي آنها صورت گرفته است به همين منظور از ناحيه مورد مطالعه نمونه هايي از سنگهاي مورد نظر انتخاب و آزمايـشهاي مختلـف مقـاومتي كشـشي بـار نقطـه اي ( قطري و محوري ) و مقاومت كششي برزيلي با زواياي مختلف ) B زاويه بـين محـور بارگـذاري و سطوح تورق مغزه ) در دو حالت خشك و اشـباع انجـام گرديـده و از نتـايج حاصـله ناهمـساني مقاومتي آنها تعيين و محاسبه گرديده است . نتايج حاصله نشان مي دهد كه ناهمـساني مقـاومتي در سنگها به درجه ت ورق ( ميزان دگرگوني ) و اندازه زاويه ) B زاويه بين محور بارگذاري و سطوح تورق مغزه ) بستگي دارد و آب نقش مهمي در افزايش ناهمساني مقاومتي در سنگهاي متورق دارد.

كلمات كليدي:

 مطالعه ناهمساني مقاومت كششي سنگهاي دگرگوني ناحيه همدان ( كندلان،گردنه زاغه )

مقايسه كارايي معيارهاي تجربي شكست بر مبناي تحليل مقدار عدم قطعيت ثابت هاي هر معيار

در دهه هاي اخير، به منظور غلبه بر نقايص معيارهاي تئوريك شكست، چندين معيار تجربي براي شبيه سازي رفتار سه محوري سنگ بكر پيشنهاد شده است . با توجه به اينكه معيارهاي تجربي به طريق آماري و با برازش يك تابع بر دادههاي آزمايش سه محوره بدست مي آيد، كيفيت برازش آنها از لحاظ آماري قابل بررسي است . مقدار ضريب همبستگي، R 2 ، يكي از گوياترين ملاك هاي آماري براي تعيين كيفيت برازش است . از سوي ديگر، به علت دامنة گسترده تغييرات در خواص سنگ ها و تعداد محدود نمونه هاي سنگي مورد آزمايش، اطلاق يك سطح اعتماد به داده هاي بدست آمده ضروري است . در اين راستا، در اين تحقيق ملاك جديدي تحت عنوان " دامنه عدم قطعيت ثابت ها " ، جهت مقايسه معيارهاي تجربي شكست پيشنهاد شده است از آنجايي كه اين ملاك تركيبي از پارامترهاي جمع مجذور خطاها، شكل معيار، درجه آزادي تابع و سطح اعتماد مورد انتظار از ثابت هاي هر معيار است، نسبت به ملاك ضريب همبستگي جامعتر بوده و جهت مقايسه معيارهاي تجربي شكست در محيطهاي با سطح اطمينانهاي متفاوت، مناسبتر است .

كلمات كليدي:

معيار تجربي شكست، عدم قطعيت، فواصل اطمينان، سطح اعتماد

اثر پارامترهاي طراحي روش چتري بر حفظ پايداري سينه كار؛ مطالعه موردي تونل سبزكوه

كاهش عارضه هاي زيست محيطي ناشي از حفر تونلهاي كم عمق در زمينهاي ضعيف يكي از مهمترين مسائل در زمان حفاري اين تونلها ميباشد. معمولاً براي حفاري تونل در شرايط ذكر شده از روشهاي پيش نگهداري استفاده ميشود. روشهاي چتري از پركاربردترين روشهاي پيش نگهداري ميباشند. با توجه به پيچيدگي و كثرت پارامترهاي موثر، شناخت مكانيزم پيش تحكيمي روشهاي چتري نيازمند بررسيهاي عددي دقيق ميباشد. در اين مطالعه، روش پايپ روفينگ و بولت هاي سينه كار براي حفظ پايداري سينه كار دهانه شمالي تونل سبزكوه با استفاده از نرم افزار FLAC 3D به صورت سه بعدي مدلسازي شده است و به ارزيابي تاثير پارامترهاي طراحي مانند زاويه نصب لوله ها، قطر و فاصله عرضي لوله ها بر جابجايي عمودي تاج تونل پرداخته شده است. نتايج نشان داد كه كاهش زاويه و فاصله عرضي بين لوله ها، افزايش قطر و ضخامت لوله ها سبب كاهش جابجايي عمودي تاج تونل ميشود. همچنين بررسيها نشان داد كه با توجه به نمودار اندركنش ممان خمشي- نيروي محوري، سيستم نگهداري اوليه در مقاطع مختلف تونل در مقابل بار وارده از استحكام كافي برخوردار ميباشد.

كلمات كليدي:

تونلهاي كم عمق، روشهاي چتري، روش پايپ روفينگ، نمودار اندركنش