بررسی نفوذپذیری ساختگاه سد بزمان با استفاده از آزمایشهای لوژان و لفران

آب گذري(نفوذ پذیري) یکي از مشخصه هاي مهم سنگها و خاك ها مي باشد كه بر فشار آب روزنه اي، سطوح آب زیرزميني، نرخ جریان آب و سرعت لغزیدن سطوح شيب دار توده هاي سنگي و خاكي در برگيرنده سدها، تأثير به سزائي دارد. نفوذ پذیري در سنگ و خاك عبارت است از سرعت عبور سيال از آنها. این سيال ممکن است، آب، گاز یا نفت باشد. اندازه گيري ميزان نفوذ  پذیري یک نمونه سنگ یا خاك در بسياري از مسائل اجرائي از اهميت غير قابل اجتنابي برخوردار است  . از نقطه نظر مهندسي حركت آب در زیر یا در داخل یک سد، در صورتي كه جریان از حد مجاز تجاوز ننماید، مسئله اي نخواهد بود. ولي ممکن است مقدار كل جریان آب آنقدر زیاد باشد كه از نظر اقتصادي غير قابل نفوذ ساختن منطقه نفوذپذیر را الزامي سازد. ميزان نفوذپذیري به جزء تشکيلات رسو بي ریز دانه كه در آزمایشگاه اندازه گيري مي شوند، در بقيه تشکيلات اعم از خاك و سنگ، در صحرا اندازه گيري مي شود . یکي از مهمترین پارامترها در طراحي سازه هاي آبي بزرگ، نفوذپذیري ساختگاه آن سازه ها مي باشد. مرسومترین روش براي تعيين ضریب نفوذپذیري سنگهاي درزه دار، استفاده از آزمایش لوژان مي باشد . در این تحقيق آزمایشات نفوذپذیري به روش لوژان و لفران در 7 گمانه اكتشافي مورد بررسي قرار گرفته است. و سپس نتایج حاصله با تراكم درزه و شکستگي ها و تغيرات مقادیر لوژان و RQD كه از مغزه هاي گمانه هاي حفاري بدست آمده اند مقایسه گردید. با استفاده از این آزمایشات رفتار توده سنگ ساختگاه سد بزمان از نظر نفوذپذیري مورد بررسي قرار گرفت و اجراي پرده آب بند در سر تا سر محور و حتي گسترش آن به داخل تکيه گاه ها ضروري مي باشد.

کلمات کلیدی:

آزمایش لوژان و لفران، نفوذپذیری، توده سنگ، RQD .

نویسندگان :

حبیب الرحمان معصومی (کارشناس ارشد زمین شناسی مهندسی، اداره کل راه و شهرسازی ایرانشهر)

ایوب کرد انجرکی (دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران، پردیس دانشگاه سیستان و بلوچستان)

دومين كنفرانس ملي مهندسي ژئوتکنيک ایران (1393)